Mannenpil of viagra?

Zaadcellen worden enorm actief in de buurt van de eicel. Wetenschappers snappen nu hoe dat komt. Het ontdekte mechanisme zou wel eens de sleutel kunnen bevatten tot een nieuw voorbehoedmiddel voor mannen.

Veel vrouwen zitten er al jaren op te wachten: een pil voor mannen. Waarom moeten vrouwen hun hele hormoonhuishouding in de war sturen om niet zwanger te worden, terwijl mannen er net zo hard van meeprofiteren? Het antwoord is simpel: omdat er geen mannenpil is. Maar nieuwe inzichten in het het zwemgedrag van mannelijk zaad bieden nieuwe hoop.

Spermacellen staan bekend als noeste werkertjes, die onvermoeibaar doorzwemmen tot ze hun doel hebben bereikt of het loodje leggen. In werkelijkheid beschikken ze maar over een beperkte hoeveelheid energie, en moeten ze hun krachten goed verdelen. Als ze te vroeg van start gaan, hebben ze al hun kruit al verschoten voor ze zelfs maar in de buurt van de eicel zijn.

Het was al bekend dat de zuurgraad een belangrijke rol speelt bij de activiteit van zaadcellen. Hoe hoger de pH binnen in de zaadcel is, hoe actiever ze worden. Ze beginnen hun reis vanuit de teelballen dan ook met een zeer lage pH, en op het moment dat ze hun energie het hardst nodig hebben gaat de pH sterk omhoog.

Nu is het bekend dat je de pH verhoogt door protonen af te staan aan de omgeving, maar hoe krijgen zaadcellen dat voor elkaar? Op die vraag hebben wetenschappers van de Universiteit van Californië nu een antwoord gevonden, schrijven ze in Cell. Ze hebben namelijk aparte kanaaltjes gevonden, waardoor de protonen naar buiten kunnen. De zweepstaartjes van zaadcellen blijken vol te zitten met die kanaaltjes.

Opgezweept
Dat is ook wel nodig, want de zwemmertjes staan werkelijk op springen. “De concentratie van protonen in de zaadcellen is 1.000 keer hoger dan die van hun omgeving”, aldus Yuriy Kirichok, een van de onderzoekers. “Zodra je een kanaaltje openzet, stromen de protonen naar buiten”.

Kirichok en consorten hebben ook ontdekt wanneer de kanaaltjes opengaan. Dat gebeurt als het stofje anandamide in de buurt is. Een zeer toepasselijker naam: ‘ananda’ is Sanskriet voor ‘extase’, en brengt de zaadcellen inderdaad in grote staat van opwinding. De extasemoleculen zitten in het vrouwelijke geboortekanaal, en de grootste hoeveelheid bevindt zich waarschijnlijk in de buurt van de eicel. Geen wonder dus dat zaadcellen zo actief worden als ze in de buurt van hun bestemming komen.

Stoned zaad
Anandamide behoort tot de groep van endocannabinoiden, die zo heten omdat ze op dezelfde manier werken als de actieve stoffen in cannabis. Kirichok houdt een slag om de arm, maar vermoedt dat die stofjes er de reden van zijn dat cannabis-gebruik soms tot verminderde vruchtbaarheid kan leiden. Door het roken van een jointje pieken de zaadcellen te vroeg, denkt hij.

Denk nu niet dat softdrugs de anticonceptiemiddelen van de toekomst zijn. Maar de ontdekking van de Amerikanen biedt wel interessante perspectieven. “Nu we weten welk molecuul verantwoordelijk is [voor de activering van de zaadcellen], is het denkbaar dat we het kunnen blokkeren, zodat je bij wijze van mannelijke anticonceptie de bevruchting tegenhoudt”, aldus Kirichok.

En het omgekeerde is ook niet uitgesloten. Misschien kan een shotje anandamine wel helpen bij mensen die al een tijdlang vruchteloos proberen om kinderen te krijgen. Bedenk bij dit alles wel dat het zich nog in het onderzoeksstadium bevindt. Hoe interessant de resulaten ook zijn, de mannenpil is voorlopig nog niet op de markt.

Het is overigens de vraag of alle vrouwen dat even erg vinden. Uit enquetes is gebleken dat ze er niet gerust op zijn dat mannen netjes elke dag hun pil zouden slikken. En wie zit er dan met de gevolgen?

Bron: http://www.noorderlicht.vpro.nl